Als je niet op de vrijeschool hebt gezeten kijken de meeste mensen niet met heel veel plezier terug op de lessen geschiedenis. Dat geldt voor het basisonderwijs en zeker voor de middelbare school. Als je wel op de vrijeschool zat is dat heel anders. Leerlingen op de basisschool zijn heel enthousiast, betrokken en leergierig als het vak geschiedenis op de agenda staat. Hoe komt dat?
Kort antwoord: omdat het leerplan en de praktijk van het geschiedenisonderwijs op de vrijeschool totaal anders is dan op alle andere vormen van basisonderwijs!
Hoe anders dan?
Nou daar gaat deze cursus over.
Het is een unieke kans om een uitgebreide kennismaking te krijgen met de oude culturen, met het geschiedenisonderwijs van de vrijescholen, om creatief te verwerken wat je leert en om tot slot af te ronden met een bijzondere excursie.
De avonden
- Inleiding in de geschiedenis: Het begin van alles is de titel van een buitengewoon fascinerend boek en meteen ook de leidraad voor deze eerste avond. Wat was het begin? Nomadische stammen die zich in een traag proces gingen settelen en boer werden? Of was het anders dan in alle geschiedenisboeken staat? Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het inderdaad heel anders is gegaan. Archeologische vondsten in Oekraïne, Turkije, Hongarije, Roemenië en op andere plaatsen rond de Zwarte Zee werpen een heel nieuw licht op de kwestie.
- Een geschiedenis van de oude culturen kan ook op verschillende geografische plekken beginnen: in China, in Mesopotamië of in Egypte. Wij starten het verhaal in China. Omdat die geschiedenis zo enorm rijk en veelomvattend is kiezen we voor een thematische aanpak, we gaan het hebben over: de geografie, de gele en de blauwe rivier, de natuur en het landschap, rijst, draken, religieuze tradities, de eerste keizer, de muur, het terracottaleger, de Mongoolse heersers en de verboden stad.
- Volgens de Hindoeïstische traditie is de historie van India zo oud dat alle andere culturen erbij in het niet verzinken. De thema’s die we over het oude India aansnijden zijn: geografie en natuur, de Indus en de Ganges, de religieuze tradities, tempels en rituelen, filosofie en levensleer, het leven van de Boeddha.
- Het land tussen de rivieren Eufraat en Tigris (Mesopotamië) is deel van een groter geografisch gebied dat we aanduiden met Zuidwest Azië. Dat betekent dat we het hebben over het ontstaan van de stedelijke culturen langs de twee rivieren, over de verschillende godentradities, over de uitvinding van het schrift, over de Perzische cultuur en religie, over mythen en heldenverhalen en over de organisatie van de vroege staten.
- Langs de oevers van een bijzondere rivier op het Afrikaanse continent kwam een cultuur tot stand die tot ieders verbeelding spreekt: het oude Egypte. We behandelen de geografie, de tijdperken van de historische ontwikkeling, piramides, tempels, graven, het dagelijks leven, farao’s en ambtenaren, goden en rituelen, de taal en het schrift,
- De Griekse geschiedenis speelde zich niet af langs de oevers van een of meerdere rivieren maar aan de oevers van de Middellandse zee. De geografie van het land is anders dan de hiervoor genoemde. De thema’s zijn: geografie, fasen in de geschiedenis, opkomst van de stedelijke culturen, politiek en democratie, goeden en rituelen, belangrijke uitvindingen van de Grieken, literatuur en heldenverhalen, architectuur en beeldhouwkunst.
- De Romeinse cultuur en daar hebben we weer een rivier bij: de Tiber. De geografie en natuur, koningen, republiek en keizers, de architectuur van Rome, de geschiedenis van het Romeinse Rijk, het leven van Jezus van Nazareth.
- De vroege middeleeuwen en de Arabische cultuur. Het leven van Mohammed en dat van Karel de Grote, Arabische en Romaanse kunst en architectuur.
Elke avond sluiten we af met een kunstzinnige verwerking die past bij het besproken thema. Daarvoor krijgt iedere deelnemer een passend ‘periodeschrift’ zoals leerlingen op de vrijeschool dat ook gebruiken. Daarin kan iedereen aantekeningen bijhouden, illustrerende tekeningen maken, landkaarten tekenen en een kunstzinnige verwerking maken. Aan het einde van de zeven avonden tellende cursus neemt iedere deelnemer op die manier een fraai ‘periodeschrift’ mee naar huis, dat je met gepaste trots aan je kind kan laten zien.
We gaan met verschillende technieken werken en maken onder meer de volgende dingen:
Boetseren van een moedergodin van de Oekraïense Cucutene cultuur,
Schilderen van een landkaart,
Tekenen van een Mandela,
Schrijven met spijkerschrift op een kleitablet,
Schrijven in Hiërogliefenschrift,
Boetseren van een Griekse zuil,
Ontwerpen van een Romeins grafmonument.
Excursie naar het museum van oudheden in Leiden
Als toegift organiseert Frans op zaterdag 29 maart 2025 een facultatieve excursie naar het museum voor oudheden in Leiden. Daar geeft hij een rondleiding op de afdeling Egypte en Grieks/Romeinse kunst.
Data:
Donderdag avonden: 20, 27 februari 2025
donderdag 13, 20, 27 maart
donderdag 3, 10, 17 april
Excursie Leiden: zaterdag 29 maart
locatie: vrijeschool Meander, Celebesstraat 12 Nijmegen
aanmelden: info@vavoo.nl (o.v.v. geschiedeniscursus)